Bluegrass: hoeksteen van Roots

1. Historie
Europa werd in de 18e en 19e eeuw regelmatig geteisterd door oorlog, armoede en hongersnood. In de 18e eeuw gingen veel Europeanen in de 'nieuwe wereld' hun geluk zoeken. Ze kwamen veelal aan in het oosten (New York met name) en trokken dan van daaruit verder richting Westen. Daarbij moesten ze een bergketen passeren die toen zeker niet eenvoudig te nemen was: de Appalachen met de Blue Ridge Mountains, Met name de Ierse, Schotse, Engelse en later ook Duitse settlers bouwden in en rond de Appalachen een nieuw boerenbestaan op.

Uit Europa namen ze ook hun muziektraditie mee: uit Ierland en Schotland de vele fiddle tunes (denk hierbij aan Barbara Allen), uit Duitsland de (kerkelijk georiënteerde) samenzang: luister maar eens naar Down in the river to pray uit de film 'O Brother, Where Art Thou?, een film van de Coen brothers.
Ook werden vanuit Europa de voor bluegrass kenmerkende muziekinstrumenten meegebracht: de fiddle, gitaar, mandoline. Of werden zelf gemaakt; denk aan de typisch Amerikaanse mountain dulcimer. Vanuit Afrika werd door de slaven de 4-snarige banjo meegebracht. Rond 1850 werd daar een vijfde (drone) snaar aan toegevoegd. Onder meer deze vijfsnarige banjo geeft kenmerkende kleur en geur aan de bluegrass (zie verder).

2. Ontwikkeling
Voor ontspanning waren de (arme) bewoners van de Appalachian Mountains aangewezen op hun eigen kleine, veelal geïsoleerde gemeenschappen waarbij in familieverband muziek werd gemaakt en songs geschreven. Voor deze laatste categorie is met name A.P. Carter van groot belang, geboren 1891 in Maces Springs in Virginia. Dit gebied werd ook wel - heel toepasselijk - 'poor valley' genoemd). Hij was het die de Mountain Music niet alleen optekende, maar ook zelf vele onvergetelijke songs schreef als Can the circle be unbroken”, Wildwood flower, Wabash Canonball en The storms are on the ocean.
Hij reisde rond met name in Virginia, Kentucky en Tennessee. Zijn muziek kreeg dankzij de bredere verspreiding van de radio een steeds groter bereik. Hij vormde samen met zijn vrouw en nicht de Carter family. Een van de dochters van Maybelle Carter was overigens June Carter later gehuwd met Johny Cash. Dit overigens geheel terzijde.

Bill Monroe
In de veertiger jaren kwam Bill Monroe met een muziekgroep die hij Bill Monroe and the Bluegrassboys noemde. Bill Monroe was afkomstig uit Kentucky en daar groeit een blauwe grassoort, vandaar bluegrass. Dé grote vernieuwing van Bill Monroe and the Bluegrassboys zat met name in de kenmerkende (hoge) samenzang, het uptempo spelen van de nummers en het typische en snelle 5-snarige banjo spel van Earl Scruggs. Deze 'nieuwe' muziekstijl werd afgekort tot bluegrass style. Aanvankelijk was Bill Monroe niet zo gelukkig met het bredere gebruik van de term bluegrass: de bluegrass was geboren!

Een klassieke bandbezetting bestaat uit gitaar, mandoline, 5-snarige banjo, fiddle of accordeon en een contrabas. En uiteraard aangevuld met typische high and lonesome samenzang. De teksten van bluegrassongs zijn vaak somber (Bury me beneath the willow, You never leave Harlan alive maar meestal op een vrolijke en opzwepende melodie). De teksten eindigen echter gelukkig vaak met een optimistisch perspectief: vanuit de religieuze traditie wordt gemeld dat het tranendal op aarde eindig is: na een goed en deugdzaam (en gelovig!) leven is er uiteindelijk altijd verlossing!
In de zeventiger jaren van de vorige eeuw kreeg ook bluegrass nieuwe impulsen (en nog steeds), denk hierbij aan the Flying Burrito Brothers, Nitty Gritty Dirt Band, Jim and Jesse e.a.

3. Bluegrass en Roots Unlimited
Roots Unlimited schenkt (on)regelmatig aandacht aan bluegrass op radio, optredens en manifestaties. Ook beschikt het Roots Heritage Orchestra over een 'eigen' bluegrass sectie, de Flinthill Music Trail.
Houd dus regelmatig onze agenda bij voor bluegrass manifestaties.

Bill Monroe en daaronder Flinthill Music Trail (vlnr): Henk Tillemans: gitaar, zang; Ine Janssen: mandoline, gitaar, zang; Jan Vossen: contrabas, zang; Margriet Dreuw: accordeon, zang en Ton Dreuw: banjo, zang en auteur van dit stuk.